Wat werd er deze week beweerd? Automobilisten remmen sneller als zij eieren eten. Wat zegt de wetenschap? Een koffie graag.

‘Plotsklaps rent een spelend kind de weg op. Remmen!!’ Met dat scenario opende een persbericht van de Universiteit Leiden. De universiteit reikt meteen een tip aan om de reactiesnelheid op dit soort momenten te verbeteren: eet lekker veel eiwitrijke voeding, zoals pinda’s, amandelen, kip, yoghurt en eieren. Die bevatten tyrosine, een stof die onze hersenen in staat stelt om meer signaalstofjes aan te maken. Daardoor reageert een mens sneller, zo blijkt uit nieuw onderzoek van Leidse psychologen.

Het verhaal is een geschenk uit de hemel voor fabrikanten van voedingssupplementen die tyrosine in pilvorm verkopen. Een potje met vijftig pillen met elk 500 milligram tyrosine koop je voor 15 euro. Handig dus om bij u te dragen als u wél vlot wilt reageren, maar geen eieren of spinazie binnen handbereik hebt.

Klinkt als een wondermiddel. Maar hoe goed werkt de truc eigenlijk? Een snelle blik op de Leidse studie, in het tijdschrift Neuropsychologia, laat zien dat de onderzoekers netjes te werk zijn gegaan. Ze lieten een groep van 22 proefpersonen tweemaal op het lab langskomen, gaven ze de ene keer tyrosine en de andere keer een placebo, beide opgelost in sinaasappelsap. Daarna moesten de deelnemers een reactiesnelheidstest doen. En jawel hoor: tyrosine bleek te helpen.

Maar lees de kleine lettertjes en het resultaat is toch niet zo spectaculair als het aanvankelijk klinkt. Ten eerste blijkt dat de proefpersonen helemaal geen autorijtest deden. Dat valt tegen, want een beetje universiteit heeft gewoon een rijsimulator in huis. Toegegeven, die van de Universiteit Leiden is nog in aanbouw. [/column]

In plaats daarvan maakten de proefpersonen – allemaal studenten, aan de gemiddelde leeftijd van 20 jaar te zien – een testje op een computer. Die test gaat zo: op een beeldscherm zie je pijlen verschijnen die naar links of naar rechts wijzen. Zulke pijlen zitten ook op een speciaal toetsenbord. Zodra je een pijl op het scherm ziet, druk je zo snel mogelijk op de bijbehorende knop. Maar verschijnt er een rood pijltje, dan moet je de neiging onderdrukken om überhaupt een toets aan te slaan.

Wat het persbericht niet vermeldt, is dat de deelnemers met tyrosine achter de kiezen totaal niet sneller reageerden bij het indrukken van de juiste pijltjesknoppen. Dat leest u goed: de algemene reactiesnelheid werd niks beter door tyrosine. De proefpersonen waren alléén sneller wanneer ze de neiging moesten onderdrukken om een toets in te drukken. Of zich dat laat vertalen naar snel wisselen van je gas- naar rempedaal, is maar de vraag. Op de rem staan is niet hetzelfde als de neiging onderdrukken om gas te geven.

Als we dit bezwaar even opzij leggen, moeten we erkennen: de tyrosineslikkers waren echt een beetje sneller. Een ieniemieniebeetje. Om precies te zijn ging het om 15 duizendste seconde. Wanneer u met 50 kilometer per uur door de bebouwde kom rijdt en plotseling voor een kind moet remmen, is de remweg, inclusief 1,1 seconden reactietijd, 25 meter. Trek van de reactietijd die 15 duizendste seconde dankzij de tyrosine-opkikker af, dan daalt de remweg naar 24,8 meter.

Wilt u die prestatie – misschien – halen, dan moet u wel flink wat tyrosine slikken. Het liefst ‘s ochtends, wanneer het brein er het meest aan toe is. Het gaat dan om vier pillen, waarmee een pot van 15 euro er binnen anderhalve week doorheen is gejast. Wie gaat voor tyrosine uit gewone voeding, moet ‘s ochtends anderhalve kilo spinazie of een halve kilo kip naar binnen werken. Eieren zijn nog het best: daarvan hoeft u er maar drie te eten.

Voor wie in de ochtend niet zo graag een zware hap eet, werkt de cafeïne in een stevig kopje koffie overigens net zo goed. Uit de vakliteratuur blijkt de alertheidswinst van één kop sterke koffie vergelijkbaar met die van kilo’s kip, spinazie of ei.

Dit artikel verscheen in de Volkskrant op 1 maart 2014 in de rubriek Waar / Niet Waar!.