Door RONALD VELDHUIZEN

Het laten van lawaaierige of stinkende scheten is ongepast. Althans, in openbare ruimten. Wel zijn er speciale hokjes voor ingericht. Toiletten heten die.

Maar ook daarbuiten schromen vooral mannen niet om luidruchtige scheten te laten. Sommigen gaan verder: met een aansteker voor het ontluchtingsgat, steken ze de wind in de fik, met een kleine steekvlam als gevolg. Deze taferelen zijn in beeld en geluid terug te vinden op YouTube. Zo steekt een jongeman een kaars aan met de steekvlam van zijn wind. Is dit geen trucage? Waarschijnlijk, maar er zijn ook genoeg geloofwaardige filmpjes te vinden. Kunnen scheten wel echt in de fik worden gestoken? Dat zou moeten betekenen dat de gassen uit onze dikke darm brandbaar zijn.

Volgens Gerard Dijkstra, gastro-enteroloog aan het UMCG, kan een wind twee brandbare gassen bevatten: waterstof en methaan. Beide gassen maakt de mens niet zelf aan. Dat doen bacteriën in onze dikke darm. Die kennis hebben we te danken aan enthousiaste microbiologen, zoals Terry Miller, die in 1982 in Applied and Environmental Microbiology over methaanproductie publiceerde. Na het zorgvuldig uitpluizen van menselijke uitwerpselen vond hij daar methaanbacteriën.

Scheten bevatten dus inderdaad brandbare gassen. Volgens een dubieus uitziende website, Facts on Farts, kunnen ze zelfs verschillende kleuren branden. Dat zou te wijten zijn aan het feit dat niet elke scheet methaan bevat, omdat niet iedereen de methaanbacterie draagt (Tomlin, Gut, 1991, 32, 665-669). Methaan zou bij ontbranding een blauwe steekvlam geven, waterstof een gele. Is dat wel zo?

Hoogleraar verbrandingstechnologie Howard Levinsky van de RUG legt uit dat methaan inderdaad blauw brandt. Maar als de verbranding niet volledig is, wordt de vlam alsnog geel. Dat maakt de bewering van Facts on Farts wat dubieus. Want het is maar de vraag of een scheet een volledige verbranding oplevert.

En geeft waterstof een gele vlam? Niet volgens Levinsky: de vlam is zelfs kleurloos – alleen bij extreem hoge temperaturen verschijnt een onbestemd licht. Met andere woorden: geen methaan, geen zichtbare ontbranding.

Het lijkt er dus op dat alleen de gelukkige eigenaren van methaanrijke darmflora hun lol niet op kunnen. Echt gevaarlijk is het niet, denkt Gerard Dijkstra. De filmpjes op YouTube zien er in ieder geval onschuldig uit.

Deze column verscheen eerder in de Universiteitskrant Groningen, nr. 17, januari 2008.